ادامه زنگی نامه امام علی (ع)...
اصحاب
- سلمان فارسی از برترین یاران پیامبر(ص) و امام علی(ع) است. احادیث فراوانی از معصومین(ع) درباره وی رسیده است؛[۱۶۵] از جمله این که رسول خدا(ص) فرمود: "سلمان از ما اهل بیت است."[۱۶۶]
- ابوذر غفاری، (جندب بن جناده) معروف به ابوذر غفاری چهارمین شخصی است که به پیامبر(ص) ایمان آورد.[۱۶۷] وی در دفاع از حق امام علی(ع) بر ولایت در آغاز از بیعت با ابوبکر سرباز زد.[۱۶۸]
- مقداد بن عمرو، (مقداد بن اسود کندی) از جمله هفت نفری است که در ابتدای بعثت رسول خدا(ص) به او ایمان آورد و مسلمان شد. پس از رحلت رسول خدا(ص) مقداد از جمله کسانی بود که با ابوبکر بیعت نکرد و در طول ۲۵ سال سکوت امام علی(ع)، همواره همراه ایشان بود.[۱۶۹]
- عمار یاسر از اولین کسانی است که به پیامبر(ص) ایمان آورد و همراه اولین گروه از مسلمانان که به حبشه هجرت کردند، به آن دیار رفت و پس از هجرت رسول خدا(ص) به مدینه، به آن حضرت پیوست. وی پس از رحلت پیامبر(ص) همچنان در راه دفاع از اهل بیت(ع) و امام علی(ع) استوار ماند، و در دوران حکومت عمر بن خطاب، مدتی امارت کوفه را عهده‌دار بود ولی چون فرد عادل و ساده زیستی بود، عده‌ای زمینه برکناری او را فراهم آوردند که سپس به مدینه برگشت و در کنار علی(ع) ماند و از او بهره برد.[۱۷۰]
- مالک اشتر نخعی، مالک بن حارث عبد یغوث نخعی، معروف به مالک اشتر، در یمن به دنیا آمد. او اول کسی بود که با امام علی(ع) بیعت کرد. در جنگهای جمل، صفین و نهروان از فرماندهان علی(ع) بود.[۱۷۱]
- ابن عباس، (عبد الله بن عباس)، پسر عموی پیامبر(ص) و امام علی(ع) است. او احادیث بسیاری از پیامبر(ص) نقل کرده است.[۱۷۲] ابن عباس در دوران خلفا، همواره علی(ع) را شایسته مقام خلافت میدانست، و در دوران حکومت امام علی(ع) در جنگهای جمل، صفین و نهروان به کمک امام(ع) شتافت و از طرف امام استاندار بصره بود.[۱۷۳]
- کمیل بن زیاد، کمیل بن زیاد نخعی از تابعین اصحاب رسول خدا(ص) و از یاران خاص امام علی(ع) و امام حسن(ع) می‌باشد.[۱۷۴] او از جمله شیعیانی است که در روزهای اول خلافت حضرت علی(ع) با او بیعت کرد و در جنگهای امام علی(ع) علیه دشمنان جنگید.[۱۷۵]
- محمد بن ابی بکر، (فرزند خلیفه اول) در سال دهم هجری به دنیا آمد. او از اصحاب خاص امام علی(ع) بود که اعتقاد داشت خلفای پیشین حق علی(ع) را پایمال کرده و می‌گفت کسی سزاوارتر از آن حضرت برای احراز مقام خلافت نیست.[۱۷۶]
محمد در دوران خلافت امام علی(ع) در جنگهای جمل، صفین امام(ع) را یاری کرد. او در رمضان سال ۳۶ هجری حاکم مصر شد و در صفر سال ۳۸ هجری توسط سپاه معاویه کشته شد.[۱۷۷]
- میثم تمار، میثَم تمّار اَسَدی کوفی، از اصحاب خاص امام علی(ع) و حسنین(ع) است. او جزء شرطة الخمیس بود. این گروه مردانی بودند که با حضرت علی(ع) پیمان بسته بودند در جنگ‌ها تا پای جان، آن حضرت را یاری و همراهی کنند.[۱۷۸]
- اویس قرنی، اویس بن عامر مرادی قرنی، از زهّاد مشهور بود، او در زمان پیامبر(ص) ایمان آورد.[۱۷۹] اویس از یاران خاص امام علی(ع) بود و با حضرت بیعت کرد که تا پای جان از او دفاع کند و در یاری دادن او هرگز پشت به جنگ نکند.[۱۸۰]
- زید بن صوحان، زید بن صوحان عبدی از اصحاب امام علی(ع) بود که در جنگهای امام(ع) علیه دشمنان شرکت کرد و سرانجام در جنگ جمل توسط سپاه ناکثین کشته شد.[۱۸۱]
- صعصعة بن صوحان، صعصعه بن صوحان عبدی از اصحاب امام علی(ع) بود که در جنگهای امام(ع) شرکت کرد.[۱۸۲] او از اولین کسانی بود که بعد از مرگ عثمان، با امام علی(ع) بیعت کرد.[۱۸۳]
آثار مکتوب درباره امام علی(ع)
مطالعه بیشتر
- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸.
- شهیدی، سیدجعفر، علی از زبان علی، یا، زندگانی امیر مؤمنان علی علیه‌السلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۹.
پانویس
- مائده/۵/۶۷.
- احزاب/۳۳/۳۳.
- ابن ابی الفتح، ۹۳؛ سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفاء، تحقیق: لجنة من الادباء، توزیع‌دار التعاون عباس احمد الباز، مکة المکرمة، ص ۱۸۹.
- مجلسی، ج۱۹، ص۵۹.
- حاکم نیشابوری، ج۳، ص۱۴.
- ابن ابی الحدید، ج ۶، ص ۸.
- مجلسی، ج۴۲، ص۲۹۰.
- ابن اثیر، اسدالغابه، ج ۱، ص ۱۵.
- طوسی، مصباح المتهجد، ص۸۱۲.
- مفید، ارشاد، ج ۱، ص۲.
- مجلسی، ج۱۹، ص۵۷.
- ابن شهر آشوب، ج ۳، صص ۳۲۱-۳۳۴.
- المفید، الارشاد، ج ۱، ص ۵(نسخه موجود در لوح فشرده کتابخانه اهل بیت، نسخه دوم). عبارت مفید در مورد زادگاه امام چنین است: «ولد بمکة فی البیت الحرام/ در مکه در بیت الحرام [=کعبه] زاده شد». مسعودی (متوفای ۳۴۶ق) درباره زادگاه امام نوشته است: «وکان مولده فی الکعبة/ زادگاهش در کعبه بود.» مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج ۲، قم: منشورات دار الهجرة، ۱۳۶۳ش/۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.، ص ۳۴۹.
- امینی، ج ۶، ص ۲۱-۲۳.
- المفید، الارشاد، ج ۱، ص ۹(نسخه موجود در لوح فشرده کتابخانه اهل بیت، نسخه دوم).
- ابن هشام، ج۱، ص۱۶۲.
- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، خطبه ۱۹۲، ص ۲۲۲.
- امین، ج ۲، ص ۱۳.
- ابن قتیبه، المعارف، بیروت:دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.، ص ۱۲۱.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۲۱.
- المفید، الارشاد، ص ۵ (نسخه موجود در لوح فشرده کتابخانه اهل بیت، نسخه دوم).
- مجلسی، ج۴۳، ص۱۲۵.
- مفید، مسار الشیعة، ص ۱۷.
- سید بن طاوس، ص ۵۸۴.
- مسعودی، اثبات الوصیة، ص ۱۵۳.
- ری شهری، ج۱، ص۱۰۸.
- در تاریخ یعقوبی، محسن یکی از سه پسر امام علی(ع) از حضرت فاطمه(س) دانسته شده که در کودکی مرده است. تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۳۹.
- المفید، الارشاد، قم: سعید بن جبیر، ۱۴۲۸ق.، صص ۲۷۰-۲۷۱.
- النسائی، السنن الکبری، ج۵، ص۱۰۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۱۵؛ آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدید نظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۸، ص ۶۵، پاورقی شماره ۲.
- شرح نهج البلاغه، ج1، ص30.
- ابن سعد، ج ۳، ص ۲۴.
- بلاذری، ج۱، ص۲۸۸۳
- طبری، ج ۲، ص ۱۴۸
- ابن هشام، ج ۱، ص ۷۰۸-۷۱۳
- ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۱۰۷.
- ابن هشام، ج۳، ص۲۳۵.
- طبری، ج۲، ص۵۷۴-۵۷۳.
- مجلسی، ج۲۰، ص۲۱۶.
- ابن هشام، ج ۲، ص ۳۲۸.
- مسلم، ج ۱۵، ص ۱۷۸-۱۷۹.
- مفید، ارشاد، ۵۹۰.
- آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص ۴۵۹.
- الزمخشری، الکشاف، ج۳، ص۶۸۹، ذیل آیه ۸۱ سوره اسراء.
- آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص۴۸۱.
- مفید، ارشاد، ج ۱، ص ۱۵۶؛ ابن هشام، ج۴، ص۱۶۳.
- کلینی، ج۱، ص ۱۸۹؛ صدوق، الهدایه، ص ۳۱؛ صدوق، کمال الدین، ص ۲۴؛ حلی، ج ۱، ص ۴۵۳؛ مجلسی، ج۲۳، ص۸۹؛ فیض کاشانی، الحق المبین، ص ۴؛ طبرسی، جوامع الجامع، ج۱، ص ۴۱۰؛ حویزی، ج۲، ص ۱۵۸؛ طباطبایی، ج۴، ص ۴۱۱.
- قرآن کریم، سوره مائده، آیه ۵۵.
- قرطبی، ج۶، ص۲۰۸؛ طباطبایی، ج۶، ص۲۵؛ فخر رازی، ج۱۲، ص۳۰؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۳، ص۹۸.
- قندوزی، ص۵۰
- گنجی شافعی، ص ۲۰۵.
- رجوع کنید به: ابن مغازلی، ص ۱۶؛ کلینی، ج۱، ص۲۹۰؛ طبرسی، احتجاج، ج۱، ص۷۳؛ علی بن ابراهیم، ج۱، ص ۱۷۳؛ رشیدرضا، ج۶، ص۴۶۴۴۶۵.
- قرآن کریم، سوره مائده، آیه ۶۷.
- ابن مغازلی، ص۲۴.
- مفید، ارشاد، ج ۱، ص ۱۸۶.
- ابن ابی الحدید، ج۶، ص۸.
- طوسی، تلخیص الشافی، ج۳، ص۷۶؛ شهرستانی، ج۲، ص ۹۵؛ ابن قتیبه، ج۲، ص ۱۲.
- حلبی، ج۳، ص ۴۰۰؛ ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۳۱۶.
- ابن شهر آشوب، ج۱، ص۳۸۸.
- پیشوایی، ج ۲، ص ۱۹۱.
- ابن قتیبه، ج ۱، ص ۲۹-۳۰؛ مجلسی، ج ۴۳، ص ۷۰؛ مجلسی، مرآة العقول، ج ۵، ص ۳۲۰؛ شهرستانی، ج۱، ص ۵۷.
- ابن قتیبه، ج ۱، ص ۲۸.
- سیوطی، الاتقان، ج ۱، ص ۹۹؛ ابن ندیم، ص ۴۲۴۱؛ سلیمان، ص ۹۷؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۲۴.
- ابن ندیم، ص ۴۲-۴۱.
- مجلسی، ج ۸۹، ص۵۲.
- یعقوبی، ج۲، ص۱۱.
- الحاکم النیسابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۴.
- طبری، ج ۴، ص ۴۲۹
- طبری، ج ۴، ص ۴۲۷-۴۳۱.
- نهج البلاغه، خطبه ۹۲.
- نهج البلاغه، خطبه ۲۰۷.
- نهج البلاغه، نامه ۵۱.
- نهج البلاغه، نامه ۲۵.
- نهج البلاغه، نامه ۵۳.
- محمودی، ج ۱، ص ۲۲۴؛ مفید، اختصاص، ص ۱۵۱.
- حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، ج ۷، تهران: موسسه فرهنگی آرایه، ۱۳۷۹، ص ۴۵۷.
- مسعودی، اثبات الوصیه، ص ۱۵۸.
- طبری، ج ۳، جزء ۶، ص ۹۰.
- ابراهیم بن محمد، ج ۲، ص ۴۵.
- قمی، ج ۲، ص ۱۶۷.
- نهج البلاغه، نامه ۴۵.
- ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۳، ص ۳۱۸.
- نهج البلاغه، خطبه ۲۱۶.
- نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره ۳۷.
- نهج البلاغه، نامه ۵۳، ص ۵۸۷.
- نهج البلاغه، نامه ۵۳، ص ۵۷۵.
- نهج البلاغه، نامه ۵۳، ص ۵۶۹.
- شهیدی، زیستنامه امام علی(ع)، ص۲۵.
- شهیدی، زیستنامه امام علی(ع)، ص۲۶.
- شهیدی، زیستنامه امام علی(ع)، ص۲۶.
- زبیدی، ج۳، ص ۲۷۳.
- طبری، ج ۴، ص ۵۳۴.
- نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، خ۱۴۸، ص۱۴۴.
- طبری، ج ۴، ص ۴۵۳.
- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، خطبه ۱۷۴، ص ۱۸۰.
- طبری، ج ۶، ص ۳۰۹۶؛ به نقل شهیدی، علی از زبان علی، صص ۸۴-۸۵.
- طبری، ج ۴، ص ۴۵۱، ۵۴۴ و ج ۵، ص ۱۵۰؛ شهیدی، علی از زبان علی، صص ۸۲-۸۳ و ۱۰۸.
- طبری، ج ۴، ص ۴۵۴.
- طبری، ج ۴، ص ۵۰۷.
- اسکافی، ج ۱، ص ۶۰.
- طبری، ج ۴، ص ۵۱۱؛ شهیدی، علی از زبان علی، ص ۱۰۴.
- شهیدی، علی از زبان علی، ص ۱۰۴.
- شهیدی، علی از زبان علی، ص ۱۰۸.
- شهیدی، علی از زبان علی، ص ۱۰۸.
- جوهری، ج۳، ص ۱۱۵۲.
- یعقوبی، ج ۲، ص ۱۸۸؛ خلیفه، ص ۱۹۱.
- تلخیص از: شهیدی، علی از زبان علی، صص ۱۱۳-۱۲۱.
- المعیار و الموازنه، ص ۱۶۲؛ به نقل شهیدی، علی از زبان علی، ص ۱۲۲.
- ابن مزاحم، ص ۴۹۰.
- ابن اعثم، ج ۳، ص ۱۶۳.
- شهیدی، علی از زبان علی، ص ۱۲۹.
- الشهرستانی، الملل و النحل، تخریج: محمدبن فتح الله بدران، قاهره، الطبعة الثانیة، القسم الاول، صص ۱۰۶-۱۰۷.
- شهیدی، علی از زبان علی، ص ۱۳۲.
- شهیدی، علی از زبان علی، صص ۱۳۳-۱۳۴.
- جعفریان، رسول، گزیده حیات سیاسی و فکری امامان شیعه، قم: دفتر نشر معارف، ۱۳۹۱، صص ۵۴-۵۳.
- البته در شب شهادت امام، اختلاف است. ابن ابی الحدید (از علمای اهل سنت) شهادت وی در شب 17 رمضان را قول مشهور می داند و می گوید شب 17 رمضان شب بدر است و روایاتی نیز بوده است که وی در شب بدر کشته می شود. البته وی می گوید در روایت ابی مخنف شب 19 رمضان آمده است و نظر شیعیان روزگار ما (نیمه اول قرن 7) نیز همین است. شرح نهج البلاغه، ج1، صص 15-16.
- جعفریان، رسول، گزیده حیات سیاسی و فکری امامان شیعه، ص ۵۵.
- المفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قم، سعید بن جبیر، ۱۴۲۸ه.ق.، صص ۲۷-۲۸.
- عبدالکریم بن احمد بن طاووس، فرحة الغری، ص ۹۳؛ مجلسی، بحار، ج ۴۲، ص ۲۲۲؛ به نقل مقدسی، یدالله، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان(ع)، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۱، صص ۲۳۹-۲۴۰.
- مجلسی، ج ۳۶، ص ۵
- مجلسی، ج ۴۲، ص ۲۹۰.
- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، نامه ۴۷، صص ۳۲۰-۳۲۱.
- مجلسی، ج ۴۲، ص ۳۳۸؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۱، ص ۲۳۴؛ مفید، ارشاد، ج ۱، ص ۱۰.
- مفید، ارشاد، ص ۱۳.
- تاریخ بغداد، ج۶، ص۲۲۱؛ به نقل از خرمشاهی، بهاء الدین، علی بن ابی طالب(ع) و قرآن، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۴۸۶.
- صواعق المحرقة، ص۷۶۱؛ به نقل از خرمشاهی، بهاء الدین، علی بن ابی طالب(ع) و قرآن، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۴۸۶.
- نور الابصار، ص۷۳؛ به نقل از خرمشاهی، بهاء الدین، علی بن ابی طالب(ع) و قرآن، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۴۸۶.
- خرمشاهی، بهاء الدین، علی بن ابی طالب(ع) و قرآن، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۴۸۶.
- سیوطی، الاتقان، چاپ دارالکتب العلمیه، ج۲، ص۴۱۲؛ به نقل از خرمشاهی، بهاء الدین، علی بن ابی طالب(ع) و قرآن، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۴۸۶.
- خرمشاهی، بهاء الدین، علی بن ابی طالب(ع) و قرآن، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۴۸۶.
- گنجی شافعی، ص ۲۳۱؛ هیثمی، ص ۷۶؛ قندوزی، ص ۱۲۶.
- سیوطی، الدر المنثور، ذیل آیه ۶۱؛ زمخشری، ذیل آیه ۶۱ سوره آل عمران؛ طبرسی، مجمع البیان، ذیل آیه ۶۱ سوره آل عمران؛ طباطبایی، ذیل آیه ۶۱ سوره آل عمران.
- ابن بابویه، ج۲، ص۴۰۳؛ سید قطب، ج۶، ص۵۸۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ج ۸، ص ۵۵۹.
- مجلسی، ج ۲۳، ص ۲۳۳
- امینی، ج ۳، ص ۱۹۱-۲۱۳.
- حاکم نیشابوری، ج۳، ص۱۳۶.
- احمد حنبل، ج ۵، ص ۲۶.
- ابن هشام، ج ۱، ص ۴۸۰.
- ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص ۷۲؛ مجلسی، ج ۱۹، ۵۹.
- قرآن کریم، سوره بقره، آیه ۲۰۷.
- فخر رازی، ج ۵، ۲۲۳؛ حاکم حسکانی، ج ۱، ۹۶؛ علی بن ابراهیم، ص ۶۱؛ طباطبایی، ج ۲، ص ۱۵۰.
- ابن عبدالبر، الاستیعاب، به نقل الامین، اعیان الشیعه، بیروت:دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۱۸ق./۱۹۹۸م.، ج ۲، ص ۲۷.
- امینی، ج۳، ص۱۴۰؛ شوشتری، احقاق الحق، ج۵، ص۵۲۲.
- ابن هشام، ج۴، ص ۵۴۵.
- طبری، ج ۶، جزء ۱۰؛ ابن هشام، ج ۴، ص ۱۸۸۱۹۰.
- بحرانی، باب ۳۶۰.
- متقی هندی، ج ۶، ص ۱۵۵.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، صص ۱۶-۱۷؛ در نقل ترجمه عبارات ابن ابی الحدید در این بخش از کتاب «معارف و معاریف» اثر سیدمصطفی حسینی دشتی، ذیل مدخل «علی بن ابی طالب» استفاده شده است.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۱۷.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۱۸.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۱۹.
- شرح نهج البلاغه، ج1، صص27-28.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۲۰.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۲۴.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، صص ۲۲-۲۱.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، صص ۲۴-۲۲.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۲۵.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، صص ۲۱-۲۰.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۲۷.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۲۶.
- ضمیری، ص ۳۶۵-۳۶۷.
- ضمیری، ص ۳۷۵.
- نوری، ج ۳، ص ۳۶۷.
- قاضی قضاعی، مقدمه کتاب.
- رجوع کنید به: سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
- مجلسی، ج۲۲، ص۳۴۳
- صدوق، عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۷۰
- ابن سعد، ج ۴، ص ۲۲۴.
- یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه آیتی، ج۱، ص۵۲۴.
- یعقوبی، ج۱، ص۵۲۴.
- کمپانی، ص ۴۱۲.
- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، ص ۵۶۵.
- مفید، امالی، ص ۱۴۰.
- مفید، جمل، ص۲۶۵؛ ابن مزاحم، ص ۴۱۰؛ ابن ابی الحدید، ج ۲، ص ۲۷۳ و ج ۶، ص ۲۹۳.
- قطب راوندی، منهاج البراعه، ج ۲۱، ص ۲۱۹؛ مفید، اختصاص، ص ۷.
- مفید، اختصاص، ص ۱۰۸.
- شوشتری، قاموس الرجال، ج ۷، ص ۴۹۵.
- ابراهیم بن محمد، ج ۱، ص۲۲۴ و ۲۸۵؛ زرکلی، ج ۶، ص ۲۲۰.
- برقی، ص ۳.
- ابن اثیر، اسدالغابه، ج ۱، ص ۱۷۹.
- مفید، جمل، ص ۵۹.
- شوشتری، مجالس المؤ منین، ج ۱، ص ۲۸۹.
- ابن اثیر، اسدالغابه، ج ۳، ص ۲۰.
- یعقوبی، ج ۲، ص ۱۷۹.
منابع
- قرآن کریم
- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸.
- آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدید نظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۸.
- الأمینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، ج۹، بیروت:دار الکتب العربی، ۱۳۹۷-۱۹۷۷م.
- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم،دار إحیاء الکتب العربیة، قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی،۱۴۰۴ق (نسخه موجود در لوح فشرده مکتبة اهل البیت نسخه دوم).
- ابن ابی الفتح اربلی، کشف الغمه،دار الاضواء، بیروت
- ابن اثیر، اسد الغابه، تحقیق محمد ابراهیم بنا، دارالشعب، قاهره
- ابن اثیر، الکامل فی التاریخ،دار صادر، بیروت
- ابن حنبل، احمد، فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب، تحقیق سید عبدالعزیز طباطبایی، قم، دارالتفسیر، 1433 ق.
- امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، بیروت
- احمد حنبل شیبانی، مسند احمد بن حنبل،دار احیاء التراث العربی، بیروت
- ابن هشام، السیره النبویه، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، مکتبه محمدعلی صبیح، قاهره
- ابن عبدالبر، الاستیعاب، تحقیق علی محمد بجاوی، دارالجیل، بیروت
- ابن بابویه، کتاب الخصال، علی اکبر غفاری، جامع مدرسین، قم
- امین، سیره معصومان، ترجمه علی حجتی، انتشارات سروش، تهران
- احمد بن عبدالله طبری، ذخائر العقبی، مکتبه القدسی، قاهره
- ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، مکتبه اسلامیه، تهران
- ابن ندیم بغدادی، فهرست ابن ندیم، تحقیق رضا تجدد
- ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، مکتبه حیدریه، نجف
- ابن فقیه همدانی، اخبار البلدان، تحقیق یوسف الهادی، عالم الکتب، بیروت
- ابراهیم بن محمد ثقفی، الغارات، تحقیق ارموی
- اسکافی، المعیار و الموازنة فی فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب ، محمدباقر محمودی، بیروت
- ابن اعثم، الفتوح، دارالندوه، بیروت
- ابن مزاحم، وقعة صفین، انتشارات بصیرتی، قم
- آبی ابوسعد، من نثر الدر، وزاة الثقافه سوریه، دمشق
- اشعری، مقالات الاسلامیین، دارالنشر، بیروت
- ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، تحقیق کاظم مظفر، مکتبه حیدریه، نجف
- ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، تحقیق سامی الغریری، درالحدیث، قم
- ابن سعد، طبقات الکبری،دار صادر، بیروت
- ابن قتیبه دینوری، الامامة والسیاسة، تحقیق علی شیری، قم: شریف رضی، ۱۴۱۳ق/۱۳۷۱ش.
- الامین، السید حسن، اعیان الشیعة، ج ۲، حققه وخرجه:السید حسن الامین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۸م.
- النسائی، السنن الکبری، ج۵، تحقیق: دکتور عبدالغفار سلیمان البنداری وسید کسروی حسن، بیروت:دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۱ - ۱۹۹۱م.
- بحرانی، غایة المرام، تحقیق سیدعلی عاشور، موسسه تاریخ العربی، بیروت
- برقی، رجال برقی، تحقیق محدّث ارموی، دانشگاه تهران، تهران
- البلاذری، احمد بن یحی بن جابر، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م.
- پیشوایی، سیره پیشوایان، انتشارات توحید، قم
- جوهری، الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور، دارالعلم للملایین، بیروت
- جعفریان، تاریخ خلفاء، انتشارات دلیل ما، قم
- حاکم نیشابوری، المستدرک، تحقیق یوسف عبدالرحمن مرعشلی
- حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، تحقیق محمدباقر محمودی، وزارت ارشاد اسلامی، تهران
- حلی، تذکره الفقهاء، موسسه آل البیت، قم
- حموینی جوینی، فرائد السمطین، تحقیق محمدباقر محمودی، موسسه محمودی، بیروت
- حلبی، السیره الحلبیه، دارالمعرفه، بیروت
- حویزی، تفسیر نورالثقلین، تحقیق رسولی محلاتی، موسسه اسماعیلیان، قم
- خلیفة بن خیاط العصفری، تاریخ خلیفة بن خیاط، تحقیق سهیل زکار، دارالفکر بیروت
- خرمشاهی، بهاء الدین، علی بن ابی طالب(ع) و قرآن، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، تهران: دوستان-ناهید، ۱۳۷۷.
- ری شهری، موسوعه الامام علی ابن ابی طالب، دارالحدیث، قم
- رشیدرضا، تفسیر المنار، دارالمعرفه، بیروت
- زمخشری، الکشاف عن حقائق التنزیل، مکتبه البابی حلبی، قاهره
- زبیدی، تاج العروس، تحقیق علی شیری، دارالفکر، بیروت
- زرکلی، الاعلام، دارالعلم للملایین، بیروت
- سید بن طاوس، إقبال الاعمال، تحقیق جواد قیومی، مکتب اعلام الاسلامی
- سید قطب، فی ظلال القرآن، دارالشروق، بیروت
- سیوطی، الدر المنثور، دارالمعرفه، بیروت
- سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق سعید مندوب، دارالفکر، بیروت
- سلیمان بن عبدالوهاب، فصل الخطاب، نخبة الاخبار، بمبئی
- شهرستانی، الملل و النحل، تحقیق محمدسید کیلانی، دارالمعرفه، بیروت
- شوشتری، احقاق الحق مکتبه آیت الله مرعشی، قم
- شوشتری، قاموس الرجال، مرکز نشر کتاب، تهران
- شوشتری، مجالس المؤمنین، کتاب فروشی اسلامیه، تهران
- شهیدی، سیدجعفر، زیستنامه امام علی(ع)، در دانشنامه امام علی(ع)، ج۸، تهران: مرکز نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۰ش.
- شهیدی، سیدجعفر، علی از زبان علی، یا، زندگانی امیر مؤمنان علی علیه‌السلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۹.
- صدوق، الهدایه، الهادی، قم
- صدوق، عیون اخبار الرضا، انتشارات اعلمی، تهران
- صدوق، کمال الدین، تحقیق علی اکبر غفاری، جامعه مدرسین، قم
- ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی، قم
- طبری، تاریخ طبری، موسسه اعلمی، بیروت
- طبرسی، احتجاج، نشر مرتضی، مشهد
- طبرسی، مجمع البیان، موسسه اعلمی، بیروت
- طبرسی، جوامع الجامع، تحقیق موسسه نشر اسلامی، جامعه مدرسین، قم
- طباطبایی، المیزان، جامعه مدرسین، قم
- طوسی، مصباح المتهجد، موسسه فقه الشیعه، بیروت
- طوسی، تلخیص الشافی، تحقیق سیدحسین بحرالعلوم، دارالکتب الاسلامیه، تهران
- القمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق سید طیب موسوی، دارالکتاب، قم
- فیض کاشانی، الحق المبین، تصحیح ارموی، سازمان چاپ دانشگاه
- فیض کاشانی، تفسیر الصافی، موسسه الهادی، قم
- فخر رازی، تفسیر الرازی،دار احیاء التراث، بیروت
- قاضی قضاعی، دستور معالم الحکم، ترجمه فیروز حریرچی، دانشکده علوم حدیث، قم
- قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، موسسه امام مهدی(عج)، قم
- قطب راوندی، منهاج البراعه، تحقیق آیت الله مرعشی، کتابخانه آیت الله مرعشی، قم
- قرطبی، تفسیر القرطبی، تحقیق احمد عبدالعلیم، داراحیاء التراث، بیروت
- قندوزی، ینابیع المودة، تحقیق سید علی جمال اشرف،دار الاسوه، تهران
- قمی، سفینة البحار، کتابخانه سنائی، تهران
- کلینی، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، دارالکتب، تهران
- کمپانی، علی کیست، دارالکتب اسلامیه، تهران
- گنجی شافعی، کفایة الطالب، داراحیاء التراث، بیروت
- متقی هندی، کنز العمال، موسسه الرساله، بیروت
- محمودی، نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغه، موسسه اعلمی، بیروت
- مسعودی، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی طالب، دارالاضواء، بیروت
- مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، دارالفکر بیروت
- مجلسی، مرآة العقول، دارالکتب الاسلامیه، تهران
- مجلسی، بحارالانوار، موسسه الوفاء، بیروت
- مسعودی، مروج الذهب و معادن الجواهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران
- مفید، جمل، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، نشر نی، تهران
- مفید، امالی، تحقیق علی اکبر غفاری،دار المفید، بیروت
- مفید، ارشاد، موسسه آل البیت، قم
- نوری، مستدرک الوسائل، موسسه آل البیت، بیروت
- نهج البلاغه، صبحی صالح
- واقدی، المغازی، عالم الکتب، بیروت
- هیثمی، الصواعق المحرقه المکتبة العصریة، بیروت
- یعقوبی (ابن واضح)، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۷۸.
- حافظ، دیوان، باهتمام سیدمحمدرضا جلالی نائینی و نذیر احمد، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۱ش.